Omgekeerde motivatie als doorbraak: soms moet je mensen laten schrikken

Ze hebben zelfs een vaste parkeerplek en houden die voor elkaar vrij omdat de parkeergarage vaak vol is. Iedereen weet dat en niemand doet er wat aan. ‘Ik sta even dubbel voor Jannie hier’, klinkt het dan. Ik ben bang dat ik een opdracht krijg in deze defensieve omgeving.

‘Probeer er muziek in te krijgen’, is de formele opdracht. Dat hoef je mij normaal gesproken maar 1 keer te zeggen. Nu zoek ik eerst naar lucht voordat mijn antwoord eruit wil komen. ‘Ok, maar dan doen we het drastisch’, zeggen we in 1 adem met een aantal doorpakkers die ik voor deze opdracht heb gevraagd. Ons heimelijke plan noemen we: omgekeerde motivatie. Mensen vreselijk verrassen zodat ze zelf ook wel gaan inzien dat ze zich op een kinderlijk niveau gedragen. 'Soms moet dat', zeg ik overtuigend tegen mijn tegenspartelend brein. De manager zit ook in het complot. Hij zal de klachten die op hem gaan neer regenen laconiek opnemen. En vooral niet in actie komen! Hij knikt.

Ik kijk naar zijn dappere bleke gezicht. Die avond verbouwen we hun kantoor. Giechelend als losgeslagen pubers ontnemen we een aantal kamers hun oorspronkelijke identiteit. 'Het is nog hetzelfde maar dan heel anders',jubelen we sjouwend en slepend in de holle gangen van de vestiging die zogenaamd stevig in zijn ankers staat. De schilderijtjes die een collega maakt verwisselen van plek (en hangen heel onterend scheef). Willem heeft nu een mousepad van Mieke op zijn bureau waar haar overleden hond op staat. Het voelt als een soort heiligschennis. De mens is een gewoontedier.

Ik vrees dat de volgende dag de tijger in hen zal ontwaken.

En wij de prooi zullen zijn. En zo geschiede. Om 8.30 staat Yde vastgenageld in de deuropening. Zijn voeten weigeren dienst. Uit zijn mond komt een repeterend: 'tsjongejongejongejonge'. Meer veranderingsvermogen zit er niet in vandaag. Ook de rest presteert het niet om aan het werk te gaan.

Mark zegt: ‘dan gaan we toch in de vergaderzaal zitten?’. Ina oppert: ‘laat Joost (de manager) dit oplossen’ en belt hem. Alleen Mathilde gaat gewoon zitten en zegt dat de pc tenminste nog hetzelfde is. Wanneer ze haar scherm opstart wordt zij begroet met een enorme bos virtuele rode rozen, met daaronder: ‘Gefeliciteerd, jij hebt een verandering doorgemaakt’.

Onze spion knikt. We kunnen naar binnen. Dat iedereen op dat moment woedend opstapt, zoals mijn nachtelijke droom belooft, is gelukkig niet waar. Integendeel. Lachsalvo's bulderen hun weg naar buiten. Snotterige tranen gieren het uit. Deze voorstelling maakt in 1 klap duidelijk wat er al lichtjaren niet gezien wil worden. ‘Dat ik zó reageer omdat mijn spullen in een andere ruimte staan’, zegt Yde wanneer hij weer kan ademen. Hij schrikt er zelf van.

We stellen vragen als: ‘Wat gebeurt er met je als dingen veranderen?’. We gebruiken de ‘Cirkel van groei’ om veranderingsfasen te bespreken. Want hoe je omgaat met verandering zegt vaak veel over de ervaringen die te maken hebben met verbinding en afscheid. Niet goed kunnen verbinden omdat je nooit weet hoe lang je kunt blijven, of omdat je van de ene verandering in de andere rolt zonder duidelijke visie, maakt mensen passief en veranderingsmoe. Persoonlijke ervaringen die niet goed zijn afgerond versterken dit. Dat bleek ook in dit team.

Door deze ervaringen te bespreken en te delen konden we een traject in gaan waar ruimte kwam voor ontwikkeling. Hierdoor gingen mensen weer meebewegen. Er zijn een aantal medewerkers op eigen initiatief naar een nieuwe functie gegaan. De blijvers werden veranderaars. Ze verzinnen nu zelf een maandelijkse maandag met gekke acties. Zoals: 'vandaag doen we alles andersom'.

Dan ontstaan er hilarische taferelen zoals omgekeerd binnenkomen waar ik dan nog foto's van krijg.

We werden door het team niet gelyncht maar bedankt. Toch wel een prettig verschil..